Ιούδας, Άμος Οζ

Μετάφραση: Μάγκυ Κοέν


Ιερουσαλήμ, 1959.
Δώδεκα χρόνια μετά την διχοτόμηση της αιμορροούσας Παλαιστίνης.
Ο Σμούελ είναι ένας εύρωστος, εσωστρεφής, ευσυγκίνητος, μεταπτυχιακός φοιτητής, άθεος με σοσιαλιστικές πολιτικές πεποιθήσεις. Θέμα της διατριβής του, "Εβραϊκές απόψεις για τον Ιησού".
Ανατροπές στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή τον υποχρεώνουν να εγκαταλείψει τις σπουδές του και την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία του.
Αναζητά και βρίσκει εργασία στο σπίτι του ηλικιωμένου Γκέρσομ Βάλντ και της χήρας νύφης του Ατάλιας. Μόνη του αρμοδιότητα να κρατά συντροφιά στον καλλιεργημένο, ευρυμαθή γέροντα.
Ο Σμούελ γοητεύεται τόσο από την όμορφη, απρόσιτη Ατάλια όσο και από την προσωπικότητα του νεκρού πατέρα της, Σαλτιέλ Αμπραβανέλ.

Ο Οζ συνθέτει ένα στοχαστικό μυθιστόρημα με άρτια δομημένους χαρακτήρες, έχοντας αποδώσει στον καθένα  δικά του στοιχεία και πεποιθήσεις. 
Οι αναζητήσεις του Σμούελ,  οι απόψεις των Βάλντ και Αμπραβανέλ εκφράζουν τις πολιτικές θέσεις του συγγραφέα και τον αντίλογο.  Την πολιτική γραμμή του Μπεν Γκουριόν για  ίδρυση ανεξαρτήτου  κράτους του Ισραήλ και στον αντίποδα την άποψη για συμφιλίωση μεταξύ Εβραίων και Αράβων, απαλείφοντας  τον εθνικισμό.

Ένα εμβληματικό έργο για την πολιτική κατάσταση στο Ισραήλ,  το εβραϊκό ζήτημα,  τις θεολογικές απόψεις, τον εθνικισμό, τη φιλοσοφική θεώρηση της αγάπης και της προδοσίας, τον αντισημιτισμό. Παραθέτει τις Εβραϊκές απόψεις για τον Ιησού και τις χριστιανικές απόψεις για τον Ιούδα.
Καυστικός όσον αφορά τη θρησκεία που χρησιμοποιείται για πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.
Κύριος θεματικός άξονας η προσωπικότητα του Ιούδα και ο ορισμός του ως σύμβολο προδοσίας. Η ταύτιση του με τον εβραϊκό λαό και η έννοια της προδοσίας αποδομούνται και δίνονται πολυπρισματικά.
Ο Σμούελ θεωρείται προδότης για τους γονείς του γιατί όχι μόνο είναι άθεος,  μελετά την Καινή Διαθήκη και τα Ευαγγέλια, μα εγκαταλείπει τις σπουδές του.
Ο Αμπραβανέλ διακηρύσσοντας την ειρηνική συνύπαρξη Εβραίων και Αράβων, αποσκοπώντας στην αποφυγή πολέμου και αιματοχυσίας, χαρακτηρίστηκε προδότης.
Ο Ιούδας οδηγώντας τους Ρωμαίους στον Ιησού και στη σταύρωση χαρακτηρίστηκε προδότης.
Οι πολιτικές απόψεις του Άμος Οζ για ίδρυση δύο κρατών, ενός εβραϊκού και ενός παλαιστινιακού, στην Παλαιστίνη, συντέλεσαν ώστε να κατηγορηθεί από τους Ισραηλινούς ως προδότης.

Με διαύγεια σκέψης, απελευθερωμένη από φανατισμό, ο Άμος Οζ  μας καλεί να αναλογιστούμε τα κριτήρια μιας απόφασης, τις διαφορετικές οπτικές και να διακρίνουμε την πολυσημία της προδοσίας.

" Κι όμως, αν δεν υπήρχε ο Ιούδας μπορεί να μην υπήρχε σταύρωση, κι αν δεν υπήρχε σταύρωση  μπορεί να μην υπήρχε χριστιανισμός."

"Και πραγματικά, αυτό είναι οι Εβραίοι στα βαθύτερα υπόγεια της φαντασίας αυτού που μισεί τους Εβραίους. Είμαστε όλοι Ιούδας. Ακόμα και μετά από ογδόντα γενιές είμαστε όλοι Ιούδας."

"Διότι όποιος τους αγαπάει όλους κατά βάθος δεν αγαπάει κανέναν."