Ο Εφιάλτης [Nightmare in Berlin], Hans Fallada

Μετάφραση: Άγγελος Αγγελίδης,  Μαρία Αγγελίδου


26 Απριλίου 1945
Ο συγγραφέας Ντολ και η νεαρή σύζυγος του ζουν σε μια μικρή επαρχιακή πόλη στη βορειοανατολική Γερμανία. Αντίθετος με το ναζιστικό καθεστώς, ο Ντολ αδημονεί για την άφιξη των Ρώσων κατακτητών. Είναι για αυτόν οι σωτήρες του γερμανικού λαού. Μετά την επέλαση των ρωσικών δυνάμεων και την εγκατάσταση τους, βρέθηκαν για ακόμα μία φορά υπό την κατοχή των όπλων μιας απολυταρχικής εξουσίας. Οι συνεχόμενες ανατροπές στη ζωή του ζευγαριού, τους οδηγούν να εγκαταλείψουν την μικρή πόλη και να αναζητήσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στο Βερολίνο. Η άλλοτε εύρωστη, ακμάζουσα και σφύζουσα ζωή πόλη του Βερολίνου ψυχορραγεί στα ερείπια της. Άνθρωποι που έχουν χάσει την αξιοπρέπεια τους από την ανέχεια, άνθρωποι που έχουν βυθιστεί στην απραξία,  απέλπιδες και παραδομένοι, προσδοκούν τη λύτρωση από τις ξένες μεγάλες δυνάμεις. Μην έχοντας το σθένος και το κουράγιο να σηκώσουν το φορτίο της ζωής,  την προσπάθεια ανοικοδόμησης του εαυτού τους, του έθνους, του κράτους,  επιλέγουν τη φυγή.  Φυγή με κάθε τρόπο, από μια πραγματικότητα δυσβάστακτη. Μια αλήθεια σκληρή, μια εικόνα του γερμανικού έθνους γεμάτη αποτρόπαια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας,  ενοχές που στιγμάτισαν ψυχικά όσους είχαν παραμείνει άνθρωποι.
Ο Fallada το 1946 γράφει το πλέον αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα για όσα συνέβησαν στη Γερμανία μετά την ήττα και πτώση του Ράιχ.
Είναι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη διάλυση της διακυβέρνησης του Χίτλερ μέχρι την εγκαθίδρυση του νέου κατοχικού καθεστώτος. Όσα νιώθει ένας λαός , υπεύθυνος για τερατώδη εγκλήματα στο παρελθόν του, στεκόμενος στα ερείπια του παρόντος του, αδυνατώντας να διακρίνει το μέλλον του.
Σκιαγραφεί με τα μελανά χρώματα της Ιστορίας το πορτρέτο της μεταπολεμικής Γερμανίας. Με λιτό, κυνικό ύφος περιγράφει τη σωματική εξαθλίωση και ψυχική καταρράκωση ενός λαού καταδιωκόμενου από τον εφιάλτη του συλλογικού ενοχικού αισθήματος.
Συλλογική ενοχή που απορρέει από τη συλλογική ευθύνη για την αδράνεια στα όσα το Ράιχ επέβαλε, αδράνεια που συνιστά συνενοχή στα εγκλήματά του.