Το άσμα του σφαγιασμένου εβραϊκού, Γιτσχάκ Κατσνέλσον

"Τούτο το βιβλίο δεν συγκρίνεται με κανένα άλλο έργο στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, είναι η φωνή ενός ετοιμοθάνατου ανάμεσα σε εκατοντάδες χιλιάδες άλλους ετοιμοθάνατους  με οδυνηρή επίγνωση για την προσωπική μοίρα του και τη μοίρα του λαού του. Μοίρα όχι μακρινή, αλλά μοίρα επικείμενη: Ο Κατσνέλσον γράφει και τραγουδάει καταμεσής της σφαγής."
[από το επίμετρο του Σταύρου Ζουμπουλάκη]

ΕΝΑΤΟ ΑΣΜΑ   Προς τους ουρανούς

Έτσι ξεκίνησε, απ' την αρχή κιόλας... ουρανοί, πείτε γιατί; Ποιος ο λόγος;

Γιατί τόσο πολύ σ' αυτή τη γη
να ντροπιαστούμε;
Η γη, κωφάλαλη, σα να 'κλείσε τα μάτια... Όμως, εσείς, ουρανοί, βλέπατε,

κοιτούσατε από ψηλά, από κει πάνω - και δεν καταρρέατε!"

Έχοντας αποχωριστεί τη σύζυγό του και τους δύο τους γιούς με τον εντοπισμό τους τον Αυγούστο του 1942, ο Κατσνέλσον μεταφέρεται στο Άουσβιτς μαζί με τον μεγάλο τους γιο Τσβι, τον Απρίλιο του 1944. Εκεί  κάθε του συναίσθημα θα γίνει λέξεις, καταγγελία,  απόγνωση, βεβαιότητα θανάτου.

ΔΕΚΑΤΟ ΑΣΜΑ Η αρχή του τέλους

15  Δεν πέρασαν δύο μήνες και σας βγάλαν απ' το σπίτι, εσένα και τα παιδιά μας .
Και ήρθατε κοντά μου στη Βαρσοβία, μαζί μου είδες στην αρχή του τέλους...

Σαν ήρθε το τέλος, εσύ κι ο Μπεντσίεν κι ο Γιόμε δεν υπήρχατε πια...

απόμεινα μόνος με τον μεγάλο μας γιο, να κοιτάμε το τέλος όλων μας στη φωτιά και στις φλόγες...

Τα δεκαπέντε άσματα που συναρθρώνουν το έργο του "Το άσμα του σφαγιασμένου εβραϊκού λαού" είναι η φωνή μιας ψυχής που βιώνει ανείπωτο πόνο, αντικρίζοντας τον συστηματικό αφανισμό των ομόθρησκων αδερφών του. Θυμός, οργή και οδύνη γίνονται τραγούδι που μεταφέρει την πικρία, την οργή, τη φρίκη της μελανότερης εποχής στην Ιστορία.

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΑΣΜΑ  Ύστερα απ' όλα

5  Έτσι μας εξοντώνουν, απ' την Ελλάδα ως τη Νορβηγία και τα περίχωρα της Μόσχας - περίπου εφτά εκατομμύρια,

χώρια τα μωρά στις κοιλιές των μανάδων τους, μόνον οι έγκυες,

κι αν απομείνει κάποιος Εβραίος στη μακρινή Αμερική, στην κοντινή γη του Ισραήλ

-ας φωνάξει γι' αυτά τα αγέννητα που πέθαναν, που φαρμακώθηκαν στην κοιλιά της μάνας τους.

6  Γιατί; Κανείς στον κόσμο δεν ρωτάει κι όμως τα πάντα ρωτούν: γιατί; Άκου, άκου!

Σε χίλιες πόλεις και πολίχνες, κάθε άδειο και ερειπωμένο σπίτι ρωτάει:

γιατί; Άκου,  άκου: Τ' άδεια κι έρημα σπίτια και νοικοκυριά δεν μένουνε πολύ καιρό άδεια μήτε έρημα,

άλλος λαός κι άλλος κόσμος τα καταλαμβάνουν, κι άλλη γλώσσα κι άλλες νύχτες κι άλλες μέρες.

Στο εξαιρετικό επίμετρο του, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, παραθέτει στοιχεία απαραίτητα για να κατανοήσουμε το έργο του Κατσνέλσον και τον ίδιο τον δημιουργό. 

Μετάφραση: Κώστας Βραχνάς
Επίμετρο: Σταύρος Ζουμπουλάκης