Μια συζήτηση με τον Μιχάλη Αλμπάτη

 Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, Μαρσέλ Προύστ

 Ξεκίνησα να διαβάζω το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο στα γενεθλιά μου, το Σεπτέμβρη. Ένα ταξίδι που κράτησε σχεδόν τρείς μήνες και που πάντα θα αναπολώ. ένας προορισμός που θα επισκέπτομαι σε στιγμές αυτοπροσδιορισμού.

Το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο δεν είναι μόνο μια εσωτερική ενδοσκόπηση-συνειδητή αυτοπαρατήρηση, μια αναζήτηση αναμνήσεων, ένας απολογισμός του αφηγητή. Ο Προύστ αποτυπώνει και περιγράφει πτυχές μιας ολόκληρης εποχής. Με ζωντανό μυθιστορηματικό και δοκιμιακό λόγο συνθέτει ένα αμάλγαμα εξιστόρησης της πλοκής με την τοποθέτηση του σε ζητήματα που θίγει.

Η αφήγηση ξεκινά όταν ο ήρωας μας είναι παιδί και φτάνει εως τη μέση ηλικία του. Η ζωή του στο Παρίσι και στο Κομπραί. Ένας άνθρωπος που τον καθόρισε η ασθενική και ευαίσθητη φύση του. Ιδιαίτερα δεμένος με τη μητέρα του, κάτι που στιγματίζει την συναισθηματικό βίο του. Είναι ένας παρατηρητής της ζωής που καταγράφει όσα συμβαίνουν στο στενό και ευρύτερο περιβάλλον του.

Στο έργο δεσπόζουν περιγραφές ανθρώπων, τοπίων, αρχιτεκτονημάτων, έργων τέχνης, με εκτενείς αναφορές σε πίνακες ζωγραφικής, μουσικών συνθέσεων, λογοτεχνικών έργων, έως και ενδυματολογικών επιλογών, ορίζοντας και σχολιάζοντας το ιστορικό πλαίσιο κάθε περιόδου που διανύει μέσα σε αυτούς τους επτά τόμους. Παρουσιάζει την εξέλιξη χαρακτήρων ανθρώπων που κινούνταν στα αριστοκρατικά και λογοτεχνικά σαλόνια του Παρισιού εκείνης της εποχής, τα πρωτόκολα που ίσχυαν και τις αντιλήψεις που επικρατούσαν, το ζενίθ και το ναδίρ τους.

Εμβαθύνει σε θέματα σχέσεων, τόσο φιλικών όσο και ερωτικών. Πραγματεύεται το ρόλο των ερωτικών επιλογών και των συνέπειών τους στη ζωή των ανθρώπων. Είμαστε άραγε ερωτευμένοι με το αντικείμενο του πόθου μας ή με την εικόνα του ιδανικού συντρόφου που έχουμε διαμορφώσει στο μυαλό μας και προβάλλουμε σε αυτό; Τί προκαλεί τη ζήλια και κατά πόσο δρα καταλυτικά, αναζωογονιτικά ή καταστροφικά στον έρωτα και διαμορφώνει τις επιλογές μας;

Ερευνεί και αναλύει τη λειτουργία της μνήμης. Τον απασχολεί ιδιαίτερα καθώς ως εν δυνάμει συγγραφέας θέλει να καταγράψει το παρελθόν. Η αθέλητη μνήμη που ανασύρεται από ένα εξωτερικό ερέθισμα και μας ταξιδεύει στο χρόνο. Είναι οι μνήμες που μας τοποθετούν και ορίζουν το χωροχρονικό πλαίσιο μας.  

Ποιός χρόνος θεωρείται χαμένος; Μήπως οι τωρινές μας σκέψεις και διαπιστώσεις δεν απορρέουν από πρότερες εμπειρίες; Το παρόν μας στέκει στο οικοδόμημα του παρελθόντος μας κι όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό ο χαμένος χρόνος γίνεται ανακτημένος.