Μια συζήτηση με τον Μιχάλη Αλμπάτη

 Πόλεμος και Ειρήνη, Λ. Τολστόι

Μετάφραση: Κοραλία Μακρή

Ο δυϊκός χαρακτήρας του έργου δηλώνεται εξαρχής στον τίτλο. Ο Τολστόι κινείται σε δύο περιβάλλοντα, σε όσα συμβαίνουν στο έθνος σε πολιτικό-στρατιωτικό επίπεδο  (πόλεμος) και στην κοινωνική ζωή και προσωπική εξέλιξη των ηρώων του (ειρήνη).
Το ιστορικό πλαίσιο τοποθετείται κατά την εμπλοκή της Ρωσίας σε εμπόλεμη σχέση με τη Γαλλία κατά τη Ναπολεόντεια περίοδο. Έχουμε εκτενείς περιγραφές στρατηγικών,  πολεμικών μαχών, παρασκηνιακών διαβουλεύσεων. Μαθαίνουμε τις συνθήκες διεξαγωγής των πολεμικών επιχειρήσεων ώστε να μπορούμε να κρίνουμε βάσει όλων των δεδομένων την αποτελεσματικότητα των αποφάσεων.
Σκοπός του έργου δεν είναι η ιστορική καταγραφή των ναπολεόντειων πολέμων μα η χρήση τους ως παράδειγμα για να ερμηνευτεί με δοκιμιακό λόγο  (διάσπαρτα στο έργο και συγκεντρωτικά στον επίλογο) η ανθρώπινη φύση, τα αίτια του πολέμου, η διαδικασία λήψης αποφάσεων, τα χαρακτηριστικά του ηγέτη και η μορφή και τα όρια της ηγεσίας.
Στόχος το συγγραφέα είναι να παρουσιάσει και να αναλύσει τα κίνητρα των ανθρώπων κατά μονάδα και ομάδα.
Στην αφήγηση κινούμαστε διαδοχικά μεταξύ όσων εξελίσσονται στα πεδία μάχης και όσων συμβαίνουν στην κοινωνική ζωή του έθνους.
Παρακολουθούμε  την ενηλικίωση των ηρώων, τη διαμόρφωση και ωρίμανση τους και μέσω αυτών  γινόμαστε κοινωνοί απόψεων,  συμπεριφορών και της κουλτούρας του ρωσικού έθνους.
Τα υπαρξιακά θέματα και η πνευματική αναζήτηση είναι κοινό χαρακτηριστικό των έργων του Τολστόι. Ο έρωτας και ο γάμος, η φιλία, οι οικονομικές διευθετήσεις, η αγροτική ζωή και οργάνωση,  η θρησκεία, ο θάνατος,  θίγονται και σε αυτό το μυθιστόρημα του.
Χαρτογραφώντας τη ρωσική κοινωνία γίνεται αισθητή η γαλλική επιρροή στον τρόπο συμπεριφοράς και σκέψης.  Η Γαλλία κυρίευσε τη Ρωσία με την κουλτούρα της πολύ πριν την απόπειρα εδαφικής κατάκτησης από τον Ναπολέοντα.
Ο χαρακτηρισμός του συγκεκριμένου έργου ως έπος δεν προέρχεται από τον όγκο του μα από τη μορφή του.  Θυμίζει το ομηρικό έπος ως προς την προσωπική/πνευματική εξέλιξη των χαρακτήρων και την Αινειάδα ως προς τις πολιτικές/ιστορικές αναφορές, το ιδεολογικό/θρησκευτικό  πλαίσιο της εποχής.