Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού, Michel Tournier

 

Στη λογοτεχνία ο ήρωας του Νταφόε, Ροβινσώνας Κρούσσος, έχει αναφερθεί τόσο από τον Γουίλκι Κόλινς στη Φεγγαρόπετρα όσο και από τον Ρουσσώ στον Αιμίλιο. Ο Τουρνιέ θέλοντας να χρησιμοποιήσει έναν χαρακτήρα διαμορφωμένο και φέροντα τα χαρακτηριστικά του δυτικού πολιτισμού δανείστηκε το μύθο του Ροβινσώνα και τον προσάρμοσε στη δική του εκδοχή. Θίγονται ευρύτερα θέματα όπως η αποικιοκρατία, η δουλεία, η εκπαίδευση στα δυτικά πρότυπα, η διαφορετική θεολογική θεώρηση, η συνύπαρξη κατακτητή κατακτημένου, οι κοινωνικές δομές, οι θεσμοί της εργασίας και ιδιοκτησίας, όπου είναι φανερή η επίδραση των κοινωνικών συμβολαίων του Ρουσσώ. Σε επίπεδο ατόμου παρουσιάζεται η προσπάθεια ενός ανθρώπου να ανταπεξέλθει στις συνθήκες απόλυτης μοναξιάς, κατανόησης του εαυτού του και προσαρμογής. Η επαφή με τη φύση και η σχέση με αυτή παίρνει μυστικιστική χροιά. Στη μυθιστορηματική αφήγηση του Τουρνιέ είναι διάχυτη η επιρροή του από τη σημειολογία του Φουκώ και την διδασκαλία του Λακάν σε όλα τα σημεία της. Η αντίληψη του αντικειμένου και του κόσμου πραγματοποιείται μέσα από τον Άλλο, μια a-priori απόλυτη δομή που πραγματώνεται από μεταβαλλόμενα υπαρκτά υποκείμενα. Ο Τουρνιέ με τον Ροβινσώνα μας παρουσιάζει έναν κόσμο χωρίς τον Άλλο, την ανάδυση από το βάθος, την ανακάλυψη της επιφάνειας και των στοιχείων, του Άλλου από τον Άλλο. Ο πόθος καθορίζεται μέσα από τη δομή του Άλλου, μελετά τη διεστραμμένη δομή και τους μεταβαλλόμενους όρους λόγω απουσίας του Άλλου και ορίζει την έννοια της διαστροφής. Πρόκειται για ένα κείμενο πολυεπίπεδο όπου η μυθιστορία εξυπηρετεί τη φιλοσοφική τοποθέτηση.  Μετάφραση: Χρήστος Γ. Λάζος