O Προυστ αντίδοτο στην κατάρρευση, Józef Czapski

 

Μετάφραση : Λίζυ Τσιριμώκου

Ο Γιόζεφ Τσάπσκι είναι ένας από τους επιζώντες της σφαγής στο Κατύν, όπου εκτελέστηκαν βάναυσα χιλιάδες κρατούμενοι του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Κόζιελσκ, έπειτα από εντολή του Ιωσήφ Στάλιν. Ο Τσάπσκι στη συνέχεια βρέθηκε στο στρατόπεδο του Γκριαζόβιετς στη Ρωσία τη χρονιά 1940-1941. Στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν την πνευματική τους υγεία, στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης τους, οι κρατούμενοι αποφάσισαν να κάνουν διαλέξεις με διάφορα αντικείμενα . Κάθε ομιλητής ανέπτυσσε το θέμα που κατείχε. Ο Γιόζεφ Τσάπσκι, έχοντας ανάλογες σπουδές,  ανέλαβε μια σειρά διαλέξεων πάνω στην πολωνική και γαλλική ζωγραφική και τη γαλλική λογοτεχνία.  Μια από αυτές τις διαλέξεις, την οποία υπαγόρευσε σε συγκρατούμενούς του, αφορούσε τον Προυστ και το μνημειώδες "Αναζητώντας το χαμένο χρόνο". Το δοκίμιο αυτό περιέχει πληροφορίες για τη ζωή του Προυστ, τις επιρροές -Μπρέξτον, Μπαλζάκ- που διαμόρφωσαν τον συγγραφέα και συγκρίσεις του με έργα άλλων μεγάλων συγγραφέων -Τολστόι, Ντοστογιέφσκι-. (Οι αναφορές είναι ενδεικτικές).
Με λιτό τρόπο μας παρουσιάζει την λαμπρότητα και το μεγαλείο αυτού του έργου που αποτελεί ύψιστη αναγνωστική εμπειρία.