Το κιβώτιο, Άρης Αλεξάνδρου

Το 1972 ο Άρης Αλεξάνδρου γράφει "Το κιβώτιο", ένα από τα εμβληματικότερα μυθιστορήματα της μεταπολεμικής περιόδου, μαζί με την τριλογία του Στρατή Τσίρκα "Ακυβέρνητες Πολιτείες".

Αυτοεξόριστος στο Παρίσι, επί επτά χρόνια δούλεψε το έργο του αυτό, το οποίο κατάφερε να εκδώσει το 1975. Κατατρεγμένος από την πολιτεία για τις αριστερές του πεποιθήσεις,  πικραμένος και απογοητευμένος για την πολιτική κατάσταση και την πορεία του Κομμουνιστικού Κόμματος, αποτυπώνει τη δυσφορία και την αμφισβήτηση του σε αυτό το πεζογράφημα.

Αφηγητής είναι ένας κρατούμενος σε φυλακή, κομμουνιστής, ο οποίος απευθυνόμενος, με αναφορές που γράφει στο κελί του, στον "σύντροφο ανακριτή", του εξηγεί λεπτομερώς όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της αποστολής που μαζί με ομάδα συντρόφων είχαν αναλάβει.

Μια ομάδα 39 αγωνιστών είχε επωμιστεί τη μεταφορά ενός κιβωτίου από την πόλη Α στην πόλη Β. Το περιεχόμενο του κιβωτίου άγνωστο.  Πιστοί στον αγώνα, την ιδεολογία και την αποστολή τους, μέσα από μάχες με τον εχθρό, τον συναγωνιστή σύντροφο, τον ίδιο τους τον εαυτό,  καταφέρνουν το κιβώτιο φτάσει στον προορισμό του.  Μόνος του πλέον σύνοδος ο αφηγητής,  ο μόνος που επέζησε από αυτή την αποστολή, ο μόνος αυτόπτης μάρτυρας του οποίου η αξιοπιστία είναι αδύνατο να πιστοποιηθεί. Κατηγορείται για δολιοφθορά και με τις αναλυτικές επιστολές που συντάσσει ξεκινά μια απολογία που μετατρέπεται σε δριμύ κατηγορώ.

Η  αδιαμφισβήτητη πίστη σε μια ιδεολογία,  η τυφλή αφοσίωση, ο πολιτικός αμοραλισμός και η αποδόμηση ενός ιδεώδους αποτελούν τα υλικά αυτού του έργου. Ασκεί κριτική, ψέγει την πορεία της παράταξής του, χρησιμοποιώντας διακριτική ειρωνεία , αποκαθηλώνει την ουτοπία του κομμουνισμού και τον περιορισμό των προσωπικών επιλογών που επέβαλε, κάνοντας δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ ήρωα και προδότη, επισημαίνοντας την ματαιότητα κάθε αγώνα για μια κενή ιδέα.