ΧΡΟΝΟΚΑΤΑΦΥΓΙΟ, GEORGI GOSPODINOV

 Μετάφραση: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου

Μια από τις τεχνικές που χρησιμοποιεί ο Gospodinov  στα έργα του είναι η διακειμενικότητα. Στο Χρονοκαταφύγιο αυτό είναι ακόμα πιο έντονο καθώς το κείμενο συνομιλεί όχι μόνο με έργα άλλων συγγραφέων μα και με τα έργα του ιδίου.
Θεμέλιος λίθος της αφήγησης είναι η μνημονική και συνειρμική ανάκληση, μια επιρροή από τον Προυστ όταν αναφέρει την "μαντλέν της μνήμης μου".
Έχουμε τα χρονοκαταφύγια ως χώρους παροχής μιας πιο ποιοτικής ζωής για όσους ακούσια χάνουν τη μνήμη τους λόγω νόσου.
Δημιουργούνται χώροι φιλοξενίας όπου οι ασθενείς ζουν στη δεκαετία που τους ταιριάζει. Αυτές οι δομές γνωρίζουν μεγάλη αποδοχή και επιτυχία.
Μεταπηδάμε σε μια καθολική εδραίωση αυτής της επιλογής για όλους,  για όσους αποφεύγουν να έρθουν αντιμέτωποι με το μέλλον και επιθυμούν την εκούσια επιστροφή στο παρελθόν τους.
Περνάμε από το ατομικό "comfort time zone" στο συλλογικό.
Όμως η δυνατότητα αυτή διευρύνεται.
Κράτη ολόκληρα καταφεύγουν σε δημοψήφισμα ώστε να επιλέξουν σε ποια χρονική περίοδο θέλουν να επιστρέψουν. Ως αντιπροσωπευτικό δείγμα κράτους ο Gospodinov επιλέγει τη γενέτειρά του. Καθαρά πολιτικό και κοινωνικό το σχόλιο του στο τρίτο μέρος,  για την προπαγάνδα και τα στημένα πολιτικά παιχνίδια,  για τον κοινό παρονομαστή που κατευθύνει τις πολιτικές εξελίξεις διεθνώς.

Πολύ σημαντικές για μένα οι σελίδες 228, 229 που μιλά για το ανακάτεμα των εποχών και την τηλεόραση, την παρέμβαση των μέσων ενημέρωσης, που προηγήθηκε της όποιας ανθρώπινης παρέμβασης.

"Ο άνθρωπος πιστεύει πως, ό,τι και να συμβεί θα του μείνει η απαραβίαστη παρηγοριά της φύσης. Πάντα θα υπάρχει άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο που θα εναλλάσσονται με τον χειμώνα, και πάλι άνοιξη. Ούτε αυτό όμως είναι πλέον σίγουρο. Μάλιστα, σύμφωνα με τους Κέλτες, ένα από τα πρώτα σημάδια της αποκάλυψης είναι το ανακάτεμα των εποχών".
"Οι τραυματίες αιμορραγούσαν ήσυχα ήσυχα στο ρεπορτάζ. Η τηλεόραση είχε προηγηθεί του νοσοκομειακού."

Και το συνδέω με τη σελίδα 243 που αναφέρει την απομίμηση του κράτους.
Το τέλος μιας εποχής όπου η πραγματικότητα δολοφονείται, όλα γίνονται εικόνα, η ζωή γίνεται εικονική, μια απομίμηση.

Η καινοτομία στον Gospodinov είναι ότι οι άνθρωποι δεν ζουν σε μια επινοημένη, πλασματική, εικονική πραγματικότητα τύπου matrix, ούτε στην ουτοπία των δεδομένων του meta του Zuckerberg, αλλά στη "μέρα της μαρμότας", ζουν σε πραγματικό χρόνο και χώρο όσα έχουν ξαναζήσει.
Αυτό συμβαίνει επειδή ασφάλεια νιώθουμε σε όσα γνωρίζουμε και γνωρίζουμε όσα έχουμε βιώσει, δηλαδή το παρελθόν μας.
Το Χρονοκαταφύγιο είτε για το άτομο είτε για κράτος ολόκληρο λειτουργεί ως κουκούλι προστασίας, διαφυγής από το δυσοίωνο μέλλον, μια επιστροφή/παραμονή σε βιωμένη ευτυχία. Το κουκούλι όμως κάποια στιγμή σπάει και ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα, με τη γραμμικότητα του χρόνου και της ζωής.
Όπως η πεταλούδα θα κληθούμε να βγούμε από το κουκούλι μας και να ζήσουμε τη ζωή που μας αναλογεί στο χρόνο που μας δίνεται.

Η ύπαρξη των δύο Γκαουστίν μου θύμισε το Fight club, είναι το ίδιο πρόσωπο, ίσως μια διασχιστική διαταραχή ταυτότητας,
ένας μηχανισμός άμυνας για τον ίδιο.