Το τανγκό του Σατανά, László Krasznahorkai

 

Μετάφραση: Ιωάννα Αβραμίδου


Το τανγκό του Σατανά είναι το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας όπου ο László Krasznahorkai παρουσιάζει την πολιτική κατάσταση με τις κοινωνικές της προεκτάσεις στην Ουγγαρία τις τελευταίες δεκαετίες.

“In that case, I’ll miss the thing by waiting for it.”
Με αυτό το επίγραμμα από τον Πύργο του Κάφκα ο συγγραφέας μας δίνει την επιτομή του έργου του και συνεχίζει πλάθοντας ένα Καφκικό περιβάλλον με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ουγγαρία της παρακμής μετά την πτώση του κομμουνισμού και όσα συνέβαιναν πριν.

Σ' ένα μικρό χωριό, αποκομμένο και απομονωμένο,  οι εναπομείναντες κάτοικοι προσπαθούν να επιβιώσουν σε άθλιες συνθήκες σήψης, ηθικής και οικονομικής. Μόνο τους εισόδημα το μερίδιο που τους αναλογεί από τον συνεταιρισμό εκτροφής πουλερικών.
Μόνη τους ελπίδα η επιστροφή του Ιερεμία, του ανθρώπου που ενσαρκώνει τον λυτρωτή,  ο μεσσιανικός χαρακτήρας του βιβλίου, η μετάβαση από τον κομμουνισμό στον σοσιαλισμό.
Σε ευρύτερη εικόνα, η αλλαγή ή η μετάβαση στην επόμενη φάση πάντα μέσω πολιτικών παιχνιδιών υποκινούμενων από συμφέροντα.
Το βασικότερο όλων είναι κατά πόσον έχουμε  έλεγχο της μοίρας μας, η συμμετοχή,  η αδράνεια, η απάθεια μας.
"...η ζωή του...ήταν τόσο ασήμαντη σε σύγκριση με τους λυσσαλέους αγώνες των μεγάλων πεπρωμένων..."

Αν υπάρχει θεία πρόνοια και όλα είναι θεϊκή βούληση,  αν υπάρχει ειμαρμένη, αν υπάρχει ανθρώπινη βούληση και επιλογή.
"Πώς γίνεται αυτό που είναι μοιραίο να είναι αποτέλεσμα τύχης;...Κι αφού το μοιραίο είναι αναπόφευκτο, πώς μπορούμε να μιλάμε για ατύχημα;"

Φαντασία έναντι αισθήσεων.
Η αντίληψη που έχουμε για τον κόσμο είναι γεωμετρική βάσει των αισθήσεων μας, της αντιληπτικής μας ικανότητας,  οι μεταφυσικές αναζητήσεις και ερμηνείες ανήκουν στη φαντασία, στο δημιουργικό μέρος του νου.
Όπως και στον πύργο του Κάφκα όπου ο κεντρικός ήρωας ήταν γεωμέτρης, και όσα αυτό σημαίνει για την αντίληψη του κόσμου.
Το τανγκό του Σατανά  είναι ο πειρασμός,  το κακό που τους "χορεύει". Το τανγκό, ένας αισθησιακός χορός αφύπνισης ερωτικών συναισθημάτων ακόμα και σε αυτό το ζοφερό χώρο. Ο Σατανάς, η μέρα της Κρίσης και ο Μεσσίας που όλοι αναμένουν (Ιερεμίας). Η "ανθρωποφαγία",  η εξαπάτηση και η ηθική παρακμή ανάμεσα σε παιδιά και μάλιστα αδέρφια, το κακό να κατασπαράζει ψυχές.

"Κάθε αμαρτία που διαπράττουμε εναντίον του εαυτού μας είναι μια πράξη αυτοταπείνωσης."

Ο χρόνος επιβραδύνεται, τα πάντα συρρικνώνονται και έρχεται η αποτελμάτωση. 
Ο λόγος, το νόημα και το ατέρμονο της ύπαρξης, όπως περιγράφεται με το δίκτυο που πλέκουν οι αράχνες και οι μύγες που χαράζουν οχτάρια,  το σύμβολο της αιωνιότητας.
Οι λέξεις και τα όνειρα ενώνονται,
σαν συλλογικό ασυνείδητο, και ταυτόχρονα οι φόβοι και οι επιθυμίες τους συμπλέκονται και αναδύονται.
Ο Κρασναχορκάι μιλάει για τη ζωή που χάνουμε περιμένοντας κάποιον άλλο να μας σώσει.