ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΑΣ ΘΑΨΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΟΥΣ, Μιχάλης Αλμπάτης

Ας μιλήσουμε λοιπόν για αυτό το βιβλίο που τόσο πολύ αγάπησα,  αυτό το βιβλίο που με συγκίνησε,  με απορρόφησε, με συνεπήρε με το βάθος, την αμεσότητα, το χιούμορ, τη γραφή που ακροπατεί μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, σε ένα μεταίχμιο όπως και ο κεντρικός ήρωας του, φανερώνοντας πτυχές της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο των δεισιδαιμονιών, της θρησκοληψίας, των πολιτικών διώξεων,  της βιοπάλης.

Ο μικρός Φανούρης μεγαλώνει στην ορεινή Κρήτη της δεκαετίας του 1950. Ορφανός από πατέρα έχει επωμιστεί το ρόλο του άντρα στην οικογένεια δουλεύοντας και στηρίζοντας οικονομικά τη μητέρα και την αδερφή του.
Όταν ο θείος του πεθαίνει, ο Φανούρης ανακαλύπτει μια ικανότητα του.  Καθώς πλησιάζει τον νεκρό ακούει τη φωνή του,  μια φωνή που αναδύεται από ένα στόμα ακίνητο, από ένα σώμα άκαμπτο.
Συνομιλεί με τον θανόντα, τρομαγμένος και ξαφνιασμένος το εξομολογείται στους οικείους του, οι οποίοι τον απομακρύνουν από το χώρο. Η δυσπιστία τους υποχωρεί όταν αυτή η επικοινωνία επαναλαμβάνεται στην επόμενη κηδεία.
Τότε επεμβαίνει ο θείος Σήφης. Αντιλαμβάνεται ότι το χάρισμα αυτό του ανιψιού του μπορεί να αποφέρει κέρδος. Έτσι εκμισθώνει τις υπηρεσίες του Φανούρη σε συγγενείς και οικείους θανόντων που επιθυμούν να συνομιλήσουν με τον νεκρό τους.

Σε αυτό το ταξίδι των σπονδυλωτών αφηγήσεων ακούμε φωνές ανθρώπων που πέρασαν στην άλλη πλευρά, κάθε αφήγηση και ένας απολογισμός.  Βιώνουμε την μετάβαση ενός παιδιού στην άνδρωση του.
Ο Φανούρης σχοινοβατεί ανάμεσα σε δύο κόσμους,  γίνεται δίαυλος μεταξύ νεκρών και ζωντανών, και όπως κάθε αγωγός απορροφά τις δονήσεις, τα συναισθήματα και την ενέργεια αμφότερων πλευρών.

Απαλλαγμένος από κάθε κοινωνική σύμβαση,  κάθε δέσμευση με τα εγκόσμια,  ο νεκρός εκφράζεται με κάθε ειλικρίνεια.
Όλες οι επιστρώσεις των αντιλήψεων,  των κανόνων,  του καθωπρεπισμού και της κοινωνικά αποδέκτης συμπεριφοράς αποσμαλτώνονται, αποκολλούνται, αποκαλύπτοντας τον αμιγή συνειδησιακό πυρήνα.

Υπαρξιακά ερωτήματα και φιλοσοφικές αναζητήσεις για την δομική σύσταση του Είναι, την ανθρώπινη υπόσταση και την αθανασία που συνδέεται με την ψυχή, τίθενται υπό εξέταση και αναδεικνύονται με έναν λόγο καθηλωτικό, μαγικό.

Τι ορίζουμε ως ζωή; Ποια είναι η ουσία της; Είναι όντως ζωντανός αυτός που ζει βάσει όσων άλλοι όρισαν για αυτόν, κάνοντας επιλογές σύμφωνες και εναρμονισμένες με προσδοκίες και επιταγές τρίτων;

Ας θάψουν οι νεκροί τους νεκρούς τους...

"...ομως ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ματιά και χείλια και μύτη, ο άνθρωπος είναι πρώτα πρώτα ο χαρακτήρας του, είναι οι χαρές και τα κουσούρια του, οι αρετές και τα πάθη του. Κι όπως κληρονομεί κανείς από τους προγόνους του μία κρεατοελιά ή το χρώμα των ματιών του, έτσι κληρονομεί κι αμάλαγα κομμάτια από την ψυχή τους..."

"... στις εποχές που ήμουνα κι εγώ άνθρωπος γιατί τώρα πια είμαι μόνο ένα ασκί γεμάτο με θυμίσεις."