Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ, Wolfram Eilenberger

 

Η μεγάλη δεκαετία της φιλοσοφίας 1919-1929

Μετάφραση: Γιάννης Κοιλής


Τέσσερις πυλώνες της γερμανόφωνης ευρωπαϊκής φιλοσοφίας, κατά τη δεκαετία που ακολουθεί τη λήξη του ΆΠΠ, παρουσιάζονται μέσα από την έρευνα του Wolfram Eilenberger.
Κασσίρερ, Χάιντεγκερ, Βιττγκενστάιν, Μπένγιαμιν σε παράλληλα φιλοσοφικά μονοπάτια οδηγούν τις πνευματικές αναζητήσεις, τα μεταφυσικά ερωτήματα και την ακαδημαϊκή σκέψη σε νέες μεθόδους προσέγγισης.
Ακολουθούμε κάθε βήμα τους στην ιδιωτική και ακαδημαϊκή πορεία τους.
Ο ήπιων τόνων, συνετός, εβραϊκής καταγωγής, οικογενειάρχης και πανεπιστημιακός Κασσίρερ, γίνεται στόχος αντισημιτικών συμπεριφορών σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο. Στο έργο του "Φιλοσοφία των συμβολικών μορφών", καταγράφει και αποκωδικοποιεί σύμβολα όπως η γλώσσα και συμβολικές μορφές όπως οι μύθοι, η τέχνη, τα μαθηματικά, η μουσική ως σημεία πολιτισμικής εξέλιξης και μεταφυσικών αναζητήσεων, ακολουθώντας τη λογική του τοτέμ.
Στον αντίποδα ο αμφιλεγόμενος, φιλοναζιστής Χάιντεγκερ με το έργο του "Είναι και χρόνος", επικεντρώνεται στην αγωνία της ύπαρξης,  την επίγνωση του πεπερασμένου αυτής και την ακατάλυτη συνάρτηση της με τον χρόνο.
Οι δύο αυτές αντίθετες απόψεις εκφράζονται δημόσια στη συνάντηση του Νταβός, όπου καλούνται να πραγματευτούν το ερώτημα " Τι είναι ο άνθρωπος" στην μετα-καντιανή εποχή.
Μια διαλεκτική μάχη που θυμίζει την έκθεση φιλοσοφικών απόψεων όπως διατυπώθηκαν στο Μαγικό βουνό του Τόμας Μαν.
Ο αντισυμβατικός, δύσληπτος, οξύνους Βιττγκενστάιν  αποποιείται την  οικογενειακή περιουσία, κερδίζοντας τα προς το ζην ως απλός δάσκαλος σε σχολεία της επαρχίας. Συνεχιστής του δασκάλου του Μπέρτραντ Ράσσελ, με το έργο του Tractatus Logico-Philosophicus ακολουθεί το δρόμο των προγενέστερών του Σπινόζα, Χιουμ, Καντ καταδεικνύωντας τη διαφορά μεταξύ λογικών/αληθινών προτάσεων και φαινομενικά λογικών άρα παραπλανητικών προτάσεων της γλώσσας που οδηγούν σε λανθασμένη πρόσληψη του κόσμου μας.

"7. Για όσα δεν μπορεί να μιλάει κανείς,  για αυτά πρέπει να σωπαίνει."

Ο Μπένγιαμιν είναι ο άνθρωπος των οραμάτων, των νέων εγχειρημάτων,  τα οποία είτε αποτυγχάνουν είτε τα εγκαταλείπει. Αντιμέτωπος με οικονομικά προβλήματα, έχοντας χάσει την οικονομική στήριξη της οικογένειας,  κάνοντας άστατη ζωή,  προσπαθεί να εξασφαλίσει θέση πανεπιστημιακού καθηγητή.
Πολυγραφότατος, καταπιάνεται με τη φιλοσοφία και την κριτική τέχνης. Καθοριστική για την πορεία του η κριτική του στο έργο του Γκαίτε "Εκλεκτικές συγγένειες", όπου αντιπαραβάλλει τη σχέση γάμου/ ελευθερίας/ πεπρωμένου με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.
Τέσσερις στοχαστές συναντιούνται σε ένα κατατοπιστικό, διαφωτιστικό, επεξηγηματικό, βιογραφικό έργο που αξίζει να διαβαστεί.