EMINE YEŞIM BEDLEK, Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΤΟΥ 1923

 

Τραύμα και φαντασιακές
κοινότητες σε Ελλάδα και Τουρκία

Επιστημονική επιμέλεια:
Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης

Μετάφραση:
Αικατερίνη Χαλμούκου

Μεγαλώνοντας κοντά σε μια συνοικία προσφύγων από την Μικρασία και έχοντας επαφή με ανθρώπους που γεννήθηκαν στη Σμύρνη, έχω ακούσει  αφηγήσεις για την ζωή τους εκεί και τις σχέσεις τους με τον τουρκικό πληθυσμό πριν τις διώξεις από τους Νεότουρκους και την καταστροφή της Σμύρνης το 1922.
Η Μπεντλέκ με την μελέτη της αυτή για την ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκη της Λωζάννης παρουσιάζει τις σχέσεις ανθρώπων με διαφορετική καταγωγή και θρησκεία πέραν εθνικιστικών συναισθημάτων καθώς και όσα ακολουθούν τον εκτοπισμό τους. Αφορμώμενη από όσα βίωσαν  οι πρόσφυγες του 1923, θίγει θέματα αναζήτησης εθνικής ταυτότητας, προσαρμογής και ενσωμάτωσης σε νέα περιβάλλοντα σε μια προσπάθεια κοινωνικής ένταξης χωρίς η αφομοίωση να επιφέρει απώλεια των στοιχείων της κουλτούρας τους.
Ένα εξαιρετικό έργο που αξίζει να διαβαστεί!


"Λωζάνη, 30 Ιανουαρίου 1923: η Ελλάδα και η Τουρκία υπέγραψαν σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών. 1,3 εκατομμύρια ορθόδοξοι χριστιανοί από την Ανατολία ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, και 300 χιλιάδες μουσουλμάνοι της Ελλάδας μετακινήθηκαν στην Τουρκία. Η Εμινέ Γεσίμ Μπεντλέκ, επίκουρη καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Bingol της Τουρκίας, αναζητεί το κοινό οθωμανικό παρελθόν Ελλήνων και Τούρκων της Μικράς Ασίας πριν από την Ανταλλαγή του 1923, βασισμένη σε τρία λογοτεχνικά έργα: "Ματωμένα χώματα" της Διδώς Σωτηρίου, "Πουλιά χωρίς φτερά" του Λουί ντε Μπερνιέρ και "Μια προίκα αμανάτι: Οι άνθρωποι της ανταλλαγής" του Κεμάλ Γιαλτσίν. Δεδηλωμένος στόχος της Μπεντλέκ είναι να δείξει ότι οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Ανατολίας δεν διαπνέονταν από ελληνικά εθνικιστικά αισθήματα, διότι η κουλτούρα και οι παραδόσεις τους ήταν σχεδόν ίδιες με εκείνες των μουσουλμάνων Τούρκων της Ανατολίας, με τους οποίους συμβίωναν επί αιώνες. Η συγκινητική ιστορία των προσφύγων της Μικράς Ασίας δείχνει ότι οι Τούρκοι και οι Έλληνες ήταν σε θέση να συνυπάρχουν πριν από την άνοδο του εθνικισμού και το ξέσπασμα του πολέμου στα Βαλκάνια και την Εγγύς Ανατολή το 1912, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται μάλιστα από τις γραπτές πηγές και τα διπλωματικά αρχεία. Στόχος του βιβλίου της Μπεντλέκ είναι να συμβάλει στη συμφιλίωση Ελλήνων και Τούρκων, δύο γειτονικών λαών του Αιγαίου που συγκρούστηκαν κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα."
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)