ΤΟ ΤΟΥΝΕΛ, ΓΟΥΙΛΙΑΜ Χ. ΓΚΑΣ

Ο Γουίλιαμ Φρέντερικ Κόλερ, βρέθηκε ως φοιτητής στη Γερμανία τη δεκαετία του '30. Υπηρέτησε στον Αμερικανικό στρατό και στη συνέχεια έγινε σύμβουλος σε θέματα "βρόμικων φασιστικών πραγμάτων" στις Δίκες της Νυρεμβέργης.  Η εξωτερική του εμφάνιση, η άριστη γνώση της γερμανικής γλώσσας και το γερμανικής προέλευσης επώνυμό του, δεν άφηναν αμφιβολία για την γερμανική καταγωγή του. Λάθος. Ο Κόλερ είναι Αμερικανός. Την πορεία του ως στρατιώτης τη συνέχισε και στην πολιτική του ζωή. Ακολούθησε το καθήκον. Παντρεύτηκε και έκανε οικογένεια.
Η συμμετοχή του στη Νύχτα των κρυστάλλων, οι ενοχές για την τότε λάθος κρίση και εκτίμηση του, τον κατατρέχουν σε όλη την πορεία της ζωής του. Πλέον είναι ακαδημαϊκός, καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Midwestern. Ξεκινά να γράψει την εισαγωγή για μία μελέτη που έχει ολοκληρώσει, το Μεγάλο Βιβλίο,  "το μνημείο του νου" του.
"Ενοχή και αθωότητα στη Χιτλερική Γερμανία".
Αυτό είναι το έργο μιας ολόκληρης ζωής.
Στην απομόνωσή του, στο γραφείο του στο υπόγειο του σπιτιού του, ο Κόλερ βυθίζεται στις αναμνήσεις. Στοιχεία της ιστορικής του έρευνας διαδέχονται προσωπικές αφηγήσεις σε ένα δαιδαλώδες ταξίδι στις σύρραγες του παρελθόντος. Ο Κόλερ σκάβει το τούνελ μέσα του και το τούνελ διαφυγής του στο υπόγειο του σπιτιού του. 

Μια ομάδα καθηγητών Ιστορίας, οι συνάδελφοι του στο πανεπιστήμιο, γίνονται η αλληγορική παρουσίαση των διαφορετικών εκδοχών της Ιστορίας.

Το Τούνελ του Γκας είναι ένα magnum opus, ένα άρτια σχεδιασμένο μυθιστόρημα που συνομιλεί δομικά με τα έργα του Τζέιμς Τζόυς, το "The Recognitions" του William Gaddis και τις Ελεγείες του Ντουίνο του Ρ. Μ. Ρίλκε.
Χωρισμένο σε δώδεκα μέρη, με τη μορφή των Φιλλιπικών λόγων, και δομή μουσικών κλιμάκων.
Αρχαίοι Έλληνες και σύγχρονοι φιλόσοφοι, μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας παρελαύνουν από τις σελίδες του Γκας. Με αφηγατική πρόφαση το ναζιστικό καθεστώς, συνδιαλέγεται με πρότερα φιλοσοφικά έργα, συσχετίζοντας έννοιες όπως η υπακοή σε ολοκληρωτικά καθεστώτα με τις κοινωνικές επιταγές.
Η επιμονή του να αναφέρει συνεχώς συγκεκριμένες αναμνήσεις από την παιδική ηλικία του Κόλερ, εμφατικά σκιαγραφεί τον ψυχισμό του, τα τραύματα που τον συνθέτουν.

"Κάποια στιγμή σε υποχρεώνουν να ενεργήσεις ενάντια στη συνείδησή σου, ενάντια στη φύση σου, αψηφώντας κάθε ηθική και θρησκευτική επιταγή, ώσπου το μόνο που απομένει από σένα είναι το παρελθόν σου, η συλλυπητήρια αφήγηση σου, η ιστορία σου. Μετά ξεκινούν από κει."

Προφάσεις, αντιφάσεις, Ιστορία και ιστορικότητα, πραγματικότητα και επινοημένες μνήμες. Το πραγματικό κακό,  το όνομα/τίτλος που παίρνουν μέσα στα χρόνια οι μονάρχες/δικτάτορες, το Ολοκαύτωμα και ο καπιταλισμός, ο φασισμός και οι πολεμικές μέθοδοι στο οικιακό περιβάλλον, παράθυρα που ανοίγονται, έξοδοι διαφυγής.

"Θα πρέπει να υπάρχει ένας υπόγειος κόσμος κάτω από αυτόν τον κόσμο μία απόκρυψη της ιστορίας κάτω από τη δική μου έκθεση της μία χειρονομία που θα συμβολίζει την απελπισία μου."

Ο κόσμος μέσα μας, όπως τον αντιλαμβανόμαστε, ο κόσμος έξω απο εμάς, οι πραγματικές διαστάσεις του που δεν μας περιέχουν,  και ο κόσμος όπως φιλτράρεται, διυλίζεται, εκφράζεται και διατυπώνεται μέσα από τη γλώσσα.

"Τι αξία λοιπόν έχει μία λέξη αν δεν ακουστεί ποτέ; Αν έχει άσκοπα γραφτεί, κι αν έχεις ζήσει μόνο και μόνο για να θρέφεις τη ζωή ενός άλλου, να υπηρετείς τα ενδιαφέροντα ενός άλλου, να οδηγείσαι από την ηδονή στο να συντηρείς ένα ασήμαντο είδος, και γεννιέσαι βλάκας, και πεθαίνεις χαζός;
...και γιατί να ζήσεις... μόνο και μόνο για να μπορεί να επαναληφθεί αυτός ο βαρετός κύκλος;... φαντάσου να αντιστρεφόταν ο ρόλος του θανάτου και να ήταν υποχρεωμένος να ξεκινά τα πράγματα αντί να τελειώνει..."



"Τώρα όμως κάνω αυτό που παλιά : σέρνομαι μέσα στον κόσμο με τέτοιον τρόπο που παραμένω έξω απ' όλους, δημιουργώντας μία επικράτεια σαν βασίλειο παιχνιδιού, αλλά που τώρα είναι ένα βασίλειο μέσα στο Πραγματικό γιατί έχω φτιάξει μία σπηλιά η οποία μπορεί να πέσει και να με σκεπάσει, μία τρύπα η οποία μπορεί να με κρύψει καλύτερα από ότι ο τάφος που έχω αγοράσει, το διαφημιζόμενο μήνυμα μου στο Πάρκο Μνήμης, ένα μέρος όπου μπορώ να πω οτιδήποτε θέλω αρκεί να έχω τα α******, τα πνευμόνια και τη γλώσσα. Εκεί μπορώ να πω και στον εαυτό μου την αλήθεια, γιατί η καθημερινή ζωή στηρίζεται στο ψέμα, γίνεται υποφερτή χάρη στην αυταπάτη' γιατί μέσα στην ψευδαίσθηση μου δεν επιτρέπονται ψευδαισθήσεις."

Μετάφραση: Γιώργος Κυριαζής