ΜΕΤΕΩΡΟΙ, MICHEL TOURNIER

 

"Ο καθένας λοιπόν από μας είναι κομμάτι ανθρώπου, σαν κομμένος από ένα στα δύο, όπως οι γλώσσες τα ψάρια, κι αναζητεί πάντοτε ο καθένας το κομμάτι που του λείπει…"
Συμπόσιο,  Πλάτωνας

Το μυθιστόρημα Μετέωροι του Michel Tournier, με πρωταγωνιστές τα μέλη της οικογένειας Συρέν, διεισδύει στο κυττάρο της ύπαρξης, στην ανάγκη του ανθρώπου να ενωθεί, στη διαρκή αναζήτηση συντρόφου και ταυτότητας, ανατέμνοντας κάθε μορφή ζεύγους.

"Η κατοχή του κόσμου αρχίζει με τη συμπύκνωση του υποκειμένου και τελειώνει με τη συμπύκνωση του αντικειμένου. " (σελ.519)

Η αφήγηση στηρίζεται σε δύο κεντρικούς πυλώνες : τα αδέρφια Ζαν και Πωλ, τους ομοζυγωτικούς πανομοιότυπους δίδυμους, και τον δανδή, ομοφυλόφιλο θείο τους, Αλεξάντρ.

Η πολύτεκνη οικογένεια του Εντουάρ Συρέν και της Μαριά-Μπαρμπαρά ζει στην Άνω Βρετάνη. Εκεί εδράζονται οι Ηχόπετρες, οι εγκαταστάσεις του υφαντουργείου της οικογένειας.  Δορυφόροι των Ηχόπετρων, η Κασίν (η κατοικία της οικογένειας) και η Σαιντ-Μπριζίτ (ένα ίδρυμα για ανάπηρα παιδιά).
Εκεί μεγαλώνει και το διδυμικό ζεύγος Ζαν-Πωλ, ανάμεσα σε παιδιά με ειδικές συμπεριφορές και στους εργαζόμενους της βιοτεχνίας. Εκεί αναπτύσσεται και διαμορφώνεται η άρρηκτα δεμένη ύπαρξή τους. Εκεί αντιλαμβάνονται την ιδιαιτερότητα της επικοινωνίας τους.
Βρίσκουν κοινά σημεία με τον Φρανς, ένα παιδί της Σαιντ-Μπριζίτ, δεμένο με τις Ηχόπετρες, έναν αυτιστικό, εγκλωβισμένο στο ημερολόγιο που είχε εγγεγραμμένο στον εγκέφαλο του και έναν ψυχισμό ευάλωτο στα καιρικά φαινόμενα.
Ο Τουρνιέ προσεγγίζει την ύπαρξη μιας πρωταρχικής γλώσσας,  μητέρας όλων των γλωσσών, χαραγμένης στο γενετικό υλικό μας.

"Δεν πρόκειται για μια γλώσσα, αλλά για τη μήτρα όλων των γλωσσών, ένα καθολικό και αρχαϊκό απόθεμα  μια απολιθωμένη γλώσσα που παρέμεινε ζωντανή εξαιτίας μιας ανωμαλίας ανάλογης μ' εκείνην που διατηρεί εν ζωή τον κοιλάκανθο ιχθύ της Μαδαγασκάρης και τον ορνιθόρυγχο της Τασμανίας."
(σελ. 63)

Στον αντίποδα του διδυμικού ζεύγους η εξέταση του περίκλειστου της ύπαρξης ενός ανθρώπου ομοφυλόφιλου. Ο μικρότερος από τους αδερφούς Συρέν, κληρονομεί την ηγεσία της επιχείρησης του θανόντα πρωτότοκου Γκυστάβ, της Εταιρείας Αποκομιδής των Αστικών Οικιακών Απορριμμάτων που είχε σύμβαση συνεργασίας με έξι πόλεις.  Ο Αλεξάντρ γίνεται "ο βασιλιάς της ΕΑΑΟΑ".
Σε αυτό το αφηγηματικό μέρος, ο συγγραφέας εγκύπτει σε ένα διαφορετικό είδος σχέσης, το καθαρά ερωτικής φύσεως ζεύγος, απαγορευμένο εκείνη την εποχή.

"Όχι, ο άνθρωπος δεν είναι καμωμένος για τη διδυμία. Και, όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις- εννοώ όταν βγαίνεις από τις ράγες της μετριότητας ( το διαπίστωσε και ο θείος Αλεξάντρ σχετικά με την ομοφυλοφιλία του) - μια ανώτερη δύναμη μπορεί να σε ανυψώσει σε υπεράνθρωπο επίπεδο, ενώ οι συνηθισμένες ιδιότητες θα σε αφήσουν να βουλιάξεις στον πυθμένα."

Παράλληλα εξετάζει τη φύση του επαγγέλματος του Αλεξάντρ, την αποκομιδή των οικιακών απορριμάτων, υπό το πρίσμα της καπιταλιστικής κοινωνικής ανάπτυξης, του υπερκαταναλωτισμού, της ταξικής θέσης και συνείδησης, της ψευδαίσθησης του φτωχού για κοινωνική άνοδο, τη δημιουργία της μικροαστικής τάξης.
Η πορεία, η ανάπτυξη της κοινωνίας και οι συνήθειες των ανθρώπων αποτυπώνεται στα απορρίμματά τους, όσα καταναλώνουν υποδεικνύουν αυτό που είναι. Ο Αλεξάντρ ξεκινά το δικό του ταξίδι στην ερωτική απόλαυση και στην κατάβαση στον υπόγειο κόσμο των χωματερών,  το δίδυμο στοιχείο κάθε πόλης.

Οι Ζαν-Πωλ αλληλοσυμπληρώνονται, ώσπου ο νομάς Ζαν δραπετεύει από το "παιχνίδι του Μπεπ" διασπώντας το διδυμικό κύτταρο. Φεύγει για ένα ταξίδι,  έναν γύρο του κόσμου ως άλλος Φιλέας Φογκ. Τα ίχνη του ακολουθεί ο εδραίος Πωλ. Ενα ταξίδι σε δίδυμες πόλεις,  δίδυμους πολιτισμούς,  δίδυμες συμπεριφορές. Ένα ταξίδι μεταμόρφωσης και ολοκλήρωσης.

"...όλα όσα στο έμβιο ον δεν προκύπτουν από κληρονομικότητα, προέρχονται από το περιβάλλον.  Και τούμπαλιν.
...
Στην πραγματικότητα όλη η ιστορία μας δεν αφορά παρά ένα σχοινοτενή και παρακινδυνευμένο στοχασμό γύρω από την έννοια του χώρου. "

Το μετέωρο της ύπαρξης, η αιθερική θέση μας στον κόσμο, αναλύεται με όρους φυσικής, αποκωδικοποιείται και περιγράφεται μέσω της μετεωρολογίας, με όχημα την ψυχολογία και τη φιλοσοφία. 

Μετάφραση-Επίμετρο-Χρονολόγιο
Λίζυ Τσιριμώκου