Η δυνατότητα ενός νησιού, Μισέλ Ουελμπέκ

Επτά χρόνια μετά την έκδοση του έργου του "Στοιχειώδη σωματίδια" ο Ουελμπέκ παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό το μυθιστόρημα του "Η δυνατότητα ενός νησιού".
Έχει θεωρηθεί συνέχεια του κόσμου που προεικονίζεται στο "Στοιχειώδη σωματίδια", ένα μέλλον δυστοπικό όπου η ζωή όπως την γνωρίζουμε δεν υπάρχει πια. Κλιματικές και γεωλογικές μεταβολές μεγάλης κλίμακας διαμόρφωσαν νέες περιβαλλοντικές συνθήκες και επέβαλλαν την προσαρμογή ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωση.
Η μετάβαση αφορά την εξέλιξη σε ένα νέο είδος ανθρώπου, τον νεοάνθρωπο, μια μεταβατική μορφή προς το τελικό στάδιο των Μελλόντων,  μια συλλογική συνειδησιακή ύπαρξη. Μια νέα μορφή κοινωνικής οργάνωσης επενδυμένη με πνευματική/θρησκευτική καθοδήγηση με ρίζες στη βουδιστική διδασκαλία. Εκτός των περίκλειστων, αποστειρωμένων κοινοτήτων των νεοανθρώπων,  στο φυσικό περιβάλλον, ζουν οι Άγριοι,  άνθρωποι που έχουν απολέσει κάθε στοιχείο πολιτισμού και έχουν επιστρέψει σε μια κτηνώδη, πρωτόγονη κατάσταση.
Η αφήγηση διαδοχικά ανήκει σε δύο φωνές.
Παρελθοντικός και μελλοντικός εαυτός περιγράφουν το παρόν τους.
Ο Ντάνιελ 1, ένας μεσήλικας άνδρας,  stand up comedian, ακραία σαρκαστικός, προβάλει στην υπερβολή τους όσα θέματα θεωρεί πως οδηγούν στην ηθική και πολιτισμική παρακμή τον δυτικό κόσμο.
Παράλληλα εξιστορεί την εμφάνιση μιας σέχτας Ελοχειμιτών, μια θρησκευτική οργάνωση, οι οποίοι επιδιώκουν την κλωνοποίηση και πιστεύουν στην έλευση των Ελοχείμ, μια ανώτερη εξωγήινη ύπαρξη, που λατρεύουν ως δημιουργούς του ανθρώπινου γένους.

Σχεδόν δύο χιλιετίες παρεμβάλλονται μεταξύ των δύο αφηγήσεων.
Οι Ντάνιελ 24 και 25, μελετούν τις ημερολογιακές καταγραφές του προγόνου τους και διαμορφώνουν μια εικόνα του τότε κόσμου, όπου συναισθήματα και εγγύτητα όριζαν τις ανθρώπινες ζωές και σχέσεις.

"Αυτή ήταν η πραγματική έννοια της αλληλεγγύης μεταξύ γενεών: συνίσταται σε ένα απλό και ξεκάθαρο ολοκαύτωμα κάθε γενιάς προς όφελος αυτής που καλείται να την αντικαταστήσει, βάναυσο ολοκαύτωμα, παρατεταμένο, που δεν συνοδεύεται από καμία παρηγοριά, καμία ανακούφιση, καμία αποζημίωση, ούτε υλική ούτε συναισθηματική."


Σεξουαλική απελευθέρωση, σεξοτουρισμός, φεμινισμός, θρησκευτική πίστη,  ισλαμοφοβία, καπιταλισμός, νεοφιλελευθερισμός, εδραίωση new age θρησκειών, βρίσκονται εκ νέου στο στόχαστρο του συγγραφέα.
Η οδύνη της ύπαρξης διαχέεται στο έργο του Ουελμπέκ αντιχώντας την επίδραση των φιλοσοφικών θέσεων του Σοπενάουερ.
Ενσωματώνει τις απόψεις που διατύπωσε ο Νίτσε για τον Τελευταίο άνθρωπο στο έργο του "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" αποτυπώνοντας την επινοημένη ευτυχία:

«Έχουμε εφεύρει την ευτυχία» –λένε οι τελευταίοι άνθρωποι και κλείνουν το μάτι.

Κι εδώ τελείωσε η πρώτη ομιλία του Ζαρατούστρα, που τον λένε επίσης «ο Πρόλογος»: γιατί στο σημείο αυτό τον διέκοψαν οι κραυγές και η χαρά του πλήθους. «Δώσε μας αυτόν τον τελευταίο άνθρωπο, ω Ζαρατούστρα», έτσι φώναζαν, «κάνε εμάς αυτούς τους τελευταίους ανθρώπους! Τότε σου χαρίζουμε τον υπεράνθρωπο!» Και όλος ο λαός αλάλαζε και κροτάλιζε τη γλώσσα. Ο Ζαρατούστρα όμως γέμισε λύπη και είπε στην καρδιά του:

«Δεν με καταλαβαίνουν: δεν είμαι το στόμα για τούτα τα’ αυτιά.

Πολύ, φαίνεται, έζησα στο βουνό, πολύ αφουγκράστηκα τα ρυάκια και τα δέντρα: και τώρα μιλάω σ’ αυτούς σαν σε γιδοβοσκούς.

Ήρεμη είναι η ψυχή μου και φωτεινή σαν το βουνό το πρωί. Αλλά τούτοι νομίζουν πως είμαι ψυχρός και ένας χλευαστής που κάνει φρικτά αστεία.

Και τώρα με κοιτάζουν και γελούν: και καθώς γελούν, με μισούν κι από πάνω. Πάγος είναι το γέλιο τους.»

Μετάφραση: Λίνα Σιπητάνου