ΜΕΛΜΟΘ Ο ΠΕΡΙΠΛΑΝΩΜΕΝΟΣ, CHARLES R. MATURIN

         
Αρχές του 19ου αιώνα  ο νεαρός φοιτητής Τζον Μέλμοθ αφήνει πίσω του το Δουβλίνο, αναβάλλοντας τις σπουδές του, και ταξιδεύει στην κομητεία Γουίκλοου για να συντρέξει τον ετοιμοθάνατο συνονόματο θείο του. Εκεί με την καθοδήγηση του Τζον Μέλμοθ του πρεσβύτερου θα εντοπίσει ένα κρυμμένο χειρόγραφο που θα του αποκαλύψει την ταυτότητα μιας μυστηριώδους μορφής που εμφανίζεται απρόσμενα και χάνεται εξίσου άξαφνα. Ένας πρόγονός τους που νίκησε το θάνατο παραδίδοντας την ψυχή του στον Διάβολο.

Μια αλληλουχία διηγήσεων αποτελούν το χρονικό της περιπλάνησης αυτής της χαμένης ψυχής. 

Ο Maturin χρησιμοποιεί τον φαουστικό μύθο για να αναβιώσει το προπατορικό αμάρτημα, την απόρριψη του Θεού, την ηθική πτώση, το πνεύμα του κακού, του διαφθορέα των αθώων υπάρξεων. Ο Μέλμοθ περιφέρεται πάνω από έναν αιώνα στην Ισπανία την εποχή του Καλβινισμού, της Ιεράς εξέτασης, της Μεταρρύθμισης, του Προτεσταντισμού. Καθολικισμός, Παπισμός, Ιησουίτες, βρίσκονται στο επίκεντρο της δριμύτατης κριτικής του συγγραφέα. Η δύναμη, οι διαπλοκές, η θρησκευτική εξουσία, ο έλεγχος μέσω της πίστης είναι κύρια χαρακτηριστικά αυτής της ταραχώδους περιόδου.

Πέραν από την παρουσίαση όλων των θρησκειών και των τελετουργικών τους, ο συγγραφέας θίγει το θέμα της αληθινής πίστης, αυτής που απεκδύεται θρησκοληψίες, δεισιδαιμονίες, δογματισμούς. Μέμφεται κοινωνικές συμπεριφορές, αποδοκιμάζει την άνιση κατανομή πλούτου, τον υλισμό και την εξάρτηση από τα αγαθά, καυτηριάζει τους ατελείς, ανεπαρκείς νόμους.
Περιγράφει την αγνή, ολοκληρωτικά άδολη αγάπη. Αντιπαραβάλλει το χριστιανικό "Αγαπάτε αλλήλους" με την πραγματική φύση του ανθρώπου υποστηρίζοντας ότι οι άνθρωποι θεοποιούν τα πάθη τους και στη βάση της η ανθρώπινη ψυχή εμπεριέχει κακία.

Παρουσιάζει τη στρεβλή εξιλέωση από την αμαρτία όπου η θυσία ενός ανθρώπου αθωώνει κάποιον άλλο από τα αμαρτήματά του.
Φτάνουμε στη βάση του Χριστιανισμού, στη σταύρωση του Θεανθρώπου, στην ερμηνεία της ως θυσία για το ανθρώπινο γένος ώστε να εξιλεωθεί από το προπατορικό αμάρτημα. Όπως αναφέρει ο δάσκαλος Δ. Λιαντίνης, ο Χριστός σταυρώθηκε για την άφεση του δικού του αμαρτήματος και καθένας μας καλείται να σηκώσει το βάρος της δικής του εξιλέωσης, πράγμα δυσβάσταχτο, εξού και η διαστρέβλωση της θυσίας από το "ιερατείο" που καταδικάζει σε κάθε μορφή του ο Maturin.

Ο χαρακτηρισμός "περιπλανώμενος" συνειρμικά μας οδηγεί στον μύθο του Περιπλανώμενου Ιουδαίου, του καταραμένου, από τον Ιησού, Ιουδαίου να περιδιαβαίνει την υφήλιο μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία.

"Καμιά φορά, όταν όλος ο κόσμος έχει στραφεί εναντίον μας, παίρνουμε και εμείς το μέρος του, στρεφόμενοι ενάντια στον ίδιο μας τον εαυτό για να αποφύγουμε την ανυπόφορη αίσθηση της μοναξιάς."

Ένα δαιδαλώδες, περίπλοκο γοτθικό μυθιστόρημα για τον αντικαθολικισμό, τον υπαρξισμό, τη μοναξιά, τον εγωκεντρισμό.

Μετάφραση: Χαρά Σύρου