Το Τάνγκο, Χόρχε Λουίς Μπόρχες

"Το τάνγκο είναι μια θλιμμένη σκέψη που χορεύεται", Ερνέστο Σαμπάτο 

Τον Οκτώβριο του 1965, ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες θα δώσει τέσσερις διαλέξεις για το Τάνγκο, προϊόν της έρευνας του για τον χορό αυτό. Με έρεισμα μια μελέτη του για τον ποιητή Εβαρίστο Καρριέγο το 1929, ο Μπόρχες θα εισέλθει στον κόσμο του τάνγκο,  θα συλλέξει στοιχεία και μαρτυρίες τα οποία και τα παρουσιάσει εν είδει διαλέξεων σ' ένα κοινό συγκεντρωμένο στον πρώτο όροφο,  διαμέρισμα 1, της οδού Χενέραλ Όρνος 82, στο Μπουένος Άιρες. Εκεί θα αναβιώσει η ατμόσφαιρα, το σκηνικό, η εξέλιξη και η ιστορία του τάνγκο. Μιλά για τα πρόσωπα του τάνγκο, τους άντρες, τον κομπαδρίτο, τον μόρτη, την αγοραία γυναίκα.

"Γεννήθηκε στα παλιά σφαγεία,
εκεί γύρω στο ογδόντα'
γιος ήταν μιας μιλόνγκας

(εννοεί αγοραίας γυναίκας, κρεολής)

κι ενός νταή του μαχαλά.
Το καμπανάκι του οδηγού του τραμ
τον νανούρισε απαλά
κι οι καβγάδες με την κάμα
χορό τον έμαθαν κι ανδρεία."
Μιγκέλ Α. Καμίνο


Στις ομιλίες του θα συμπεριλάβει  αναφορές σε έργα ποιητών και λογοτεχνών για το Τάνγκο, όπως οι Γουόλτ Γουίτμαν, Λεοπόλδο Λουγόνες, Καλεδόνιο Φλόρες, Εβαρίστο Καρριέγο, Ερνέστο Σαμπάτο, Μιγκέλ Α. Καμίνο, Μπιόυ Κασάρες, αναλύοντας το τάνγκο ως λογοτεχνικό θέμα.

Μεταφερόμαστε στο Μπουένος Άιρες του 1880, στη νότια συνοικία της σημερινής πόλης, τότε που το τάνγκο γεννιέται στα κακόφημα σπίτια και στις αυλές των προσφυγικών παραπηγμάτων, για να ταξιδέψουμε μαζί του στον χρόνο και στην διάδοσή του στον κόσμο.

"Ο κόσμος δηλαδή στην αρχή απορρίπτει το τάνγκο διότι γνωρίζει την κακόφημη προέλευση του...Είδα δηλαδή ζευγάρια ανδρών να χορεύουν τάνγκο... διότι οι γυναίκες γνώριζαν την κακόφημη προέλευση του τάνγκο  και δεν ήθελα να το χορέψουν.
...
Ύστερα οι γόνοι καλής οικογενείας, οι μόρτηδες των συμμοριών, που ήταν άνθρωποι έτοιμοι να τραβήξουν όπλο ή να παίξουν μπουνιές, διότι υπήρξαν οι πρώτοι μποξέρ της χώρας, το πήγαν στο Παρίσι. Και όταν ο χορός έγινε αποδεκτός και βρήκε τη θέση του στο Παρίσι, τότε η βόρεια συνοικία, σαν να λέμε, το επέβαλε στην πόλη του Μπουένος Άιρες, που τώρα το δέχεται, και ευτυχώς που συνέβη έτσι."

"Στ' ακόρντα βρίσκονται πράγματα παλιά: η μεσαυλή και η κληματαριά, η αλάνα.
(Οι τοίχοι έχουν αυτιά κι ο Νότος πίσω τους κρατά κιθάρα στο ένα χέρι, στο άλλο κάμα.)
Ο στρόβιλος του τάνγκο, αυτή η παλαβωμάρα
τα χρόνια που περάσαν αψηφά' φτιαγμένος από σκόνη και από χρόνο ο άνθρωπος κρατά,
λιγότερο από τη μελωδική του αντάρα,

που είναι μονάχα Χρόνος.  Το τάνγκο στήνει θολά ένα παρελθόν ονειρικό όπου αληθεύει,
κατά κάποιον τρόπο, η απίθανη ανάμνηση πως πέθανε καβγαδίζοντας σε μία γωνία του μαχαλά."

Το Τάνγκο,  Χόρχε Λουίς Μπόρχες 

 Μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου