Πυθαγόρεια εγκλήματα, Τεύκρος Μιχαηλίδης

 

Παρίσι, Τετάρτη 8 Αυγούστου 1900

Στο Διεθνές συνέδριο μαθηματικών του Παρισιού ο Νταβίντ Χίλμπερτ έδινε τη διάλεξη του με τίτλο "Σχετικά με τα μελλοντικά προβλήματα των μαθηματικών".  Ο Μιχαήλ Ιγερινός, γόνος εύπορης οικογένειας από την Αθήνα, σπούδαζε μαθηματικά στο Γκέτινγκεν. Θα βρεθεί στο Παρίσι για να παρακολουθήσει την ομιλία του καθηγητή του Χίλμπερτ. Στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Σορβόννης θα γνωρίσει τον Στέφανο Κανταρτζή, Έλληνα φοιτητή μαθηματικών στο Παρίσι. Αυτή θα είναι η αρχή μιας μακροχρόνιας φιλίας.


Αθήνα, Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 1929

Ο υπαστυνόμος Αντωνίου επισκέπτεται τον Μιχαήλ Ιγερινό και τον ενημερώνει ότι ο επιστήθιος φίλος του Στέφανος Κανταρτζής βρέθηκε νεκρός στην οικία του.

Ο Μιχαήλ Ιγερινός επιστρέφει νοητικά στο παρελθόν. Η διαδρομή του τα τελευταία τριάντα χρόνια, η σχέση του με τον Στέφανο, η ζωή τους που στρέφεται γύρω από τον κόσμο των μαθηματικών, θα σταθούν αφορμή για ένα ταξίδι στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου.
Κορυφαίοι επιστήμονες, διανοητές,  καλλιτέχνες της παρισινής Μπελ επόκ, οι Βαλκανικοί πόλεμοι, η κήρυξη πολέμου στην Τουρκία το 1912, ο Εθνικός Διχασμός, η ίδρυση του Ιονίου Πανεπιστημίου στη Σμύρνη, η Μικρασιατική καταστροφή.
Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης κάνοντας αναδρομή στο μακρινό παρελθόν ανακαλεί τους Πυθαγόρειους και μία μαθηματική απόδειξη που παρέμεινε κρυφή για να μην καταρρεύσει η εμπιστοσύνη στους αριθμούς και στην αρμονία του Σύμπαντος.
Η αντίληψη του κόσμου ορίζεται μέσω του νευρολογικού μας συστήματος. Χρησιμοποιώντας τη θεωρία που αναπτύσσει ο Άμποτ στο βιβλίο του "Επιπεδοχώρα" ο Μιχαηλίδης εξηγεί την πρόσληψη του περιβάλλοντος βάσει της δυνατότητας που κάθε βιολογικό είδος έχει καθώς και την ύπαρξη διαφορετικών γεωμετριών πέραν της ευκλείδειας.

"Γνωρίζεις τη θεωρία του Δαρβίνου. Το μυαλό μας, με τα χρόνια, προσαρμόστηκε, μέσω της φυσικής επιλογής, στις συνθήκες του περιβάλλοντος κόσμου και υιοθέτησε μέσω της διαδικασίας αυτής την καταλληλότερη γεωμετρία, τη γεωμετρία που συνέβαλλε θετικότερα στην ανάπτυξη του βιολογικού μας είδους."

Πραγματεύεται ένα ερώτημα διαχρονικό: 
Πόσο έτοιμη είναι η κοινωνία για να δεχθεί τη γνώση που ανατρέπει όσα θεωρούνται δεδομένα;
Ως εκ τούτου αναρωτιόμαστε:
Πόσες προσπάθειες απόκρυψης νέας γνώσης και ανακαλύψεων έχουν γίνει και εξακολουθούν να γίνονται;
Πόσα Πυθαγόρεια εγκλήματα έχουν διαπραχθεί για να διατηρηθεί και εξασφαλιστειη κοινωνική ισορροπία;


"Με ενδιαφέρει οτιδήποτε μπορεί να με βοηθήσει να κατανοήσω το χώρο με τη σκέψη μου, είπε ο Πικάσο. Δεν έχω ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στις αισθήσεις. Η όραση κυρίως σε ξεγελά συχνά. Οι ιμπρεσιονιστές προσπαθούν να αποτυπώσουν στο μουσαμά τους τη στιγμιαία σύλληψη. Ζωγραφίζουν την εντύπωση. Εγώ θέλω να συλλάβω την πραγματικότητα. Και σπάνια αυτό που είναι κάτι συμπίπτει με αυτό που φαίνεται. Γι' αυτό θέλω να μάθω μαθηματικά. Εσείς δεν πείθεστε με ό,τι βλέπετε. Θέλετε αποδείξεις. Αλλά αναγνωρίζετε πολλές εναλλακτικές πραγματικότητες. Πολλές εναλλακτικές γεωμετρίες. Κατανοώ πώς ένας ζωγράφος μπορεί να καταγράφει μία εικόνα με τρόπο διαφορετικό από ό,τι κάποιος άλλος.  Τα μαθηματικά όμως αναζητούν την αντικειμενική αλήθεια. Ποια είναι η αντικειμενική αλήθεια όταν έχετε πολλές διαφορετικές θεωρίες του χώρου;"