Dissipatio H.G., Γκουίντο Μορσέλι

 

Ο αφηγητής στο μυθιστόρημα του Μορσέλι ζει στη Χρυσούπολη, την πόλη-Χρηματιστήριο με τις εξήντα τράπεζες, τις σχεδόν άλλες τόσες εκκλησίες, τους τετρακόσιες χιλιάδες εμπόρους, ένα κέντρο του καπιταλιστικού συστήματος, έναν τόπο συσσωρευμένου πλούτου. Νιώθοντας θύμα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης αποφασίζει να αυτοκτονήσει τη νύχτα μεταξύ 1ης και 2ας Ιουνίου, τη νύχτα πριν κλείσει τα σαράντα. Σε υψόμετρο χιλίων εξακοσίων μέτρων υπήρχε η είσοδος μιας σήραγγας, ένα λαγούμι κατηφορικό, που κατέληγε σε μία κλειστή λίμνη. Εκεί είχε επιλέξει να βάλει τέλος στη ζωή του. Στις 0:45 εξέρχεται από τη σήραγγα. Παρέμεινε ζωντανός. Την κατάβαση προς τον θάνατο θα διαδεχθεί μια ανάβαση στη μοναξιά. Βαδίζοντας προς την πόλη τα πάντα μοιάζουν εγκαταλελειμμένα. Λίγες ώρες αργότερα διαπιστώνει ότι είναι ο μόνος άνθρωπος στη Χρυσούπολη. Οι προσπάθειες επικοινωνίας με άλλες πόλεις, άλλες χώρες, αποδεικνύουν ότι είναι ο μόνος άνθρωπος στον πλανήτη.

" ...τώρα πια η εσωτερική ιστορία μου είναι η Ιστορία, η ιστορία της Ανθρωπότητας. Εγώ είμαι τώρα πια η Ανθρωπότητα, εγώ είμαι η Κοινωνία (Α και Κ κεφαλαία)."

Το ανθρώπινο είδος εξαϋλώθηκε σε μία στιγμή.

Dissipatio Humani Generis

"Εξάτμιση' γιατί; Ας δούμε: Θα μπορούσε να είναι μία αντίδραση της Φύσης, ή μιας υπερφύσης, προς την υλικότητα μέσα στην οποία "αυτοί" ζούσαν. Υπάνθρωπος υλισμός, κατά τα λεγόμενα των ηθικολόγων. Πυκνός και ηλίθιος, τόσο στη Δύση (πράξη) όσο και στην Ανατολή (θεωρία)."

Το φαινόμενο της ανομίας όπως διατυπώθηκε από τον Ντιρκέμ βιώνεται πλέον όχι λόγω κατάρρευσης των ρυθμιστικών κανόνων της κοινωνίας μα λόγω αφανισμού της ανθρωπότητας. Το κοινωνικό οικοδόμημα, κάθε λειτουργία, ακυρώνονται αυτόματα. Επιστροφή στο σημείο της μονάδας. Στη Βιβλική δημιουργία του Αδάμ. Στον παρόντα παράδεισο όμως ο Αδάμ είναι ο τελευταίος του ανθρώπινου είδους.
Με αυτή την αντιστροφή ο Μορσέλι καταργεί κάθε σύμβαση ως επακόλουθο του αφανισμού των μελών της κοινωνίας. Ο μοναδικός επιζών διερωτάται αν αυτό είναι η πραγματικότητα, ένα όνειρο ή μήπως το πέρασμα στη ζωή μετά θάνατον. Σταδιακά επανεξετάζονται όλες οι ανθρώπινες κατασκευές: Η επικοινωνία, η γλώσσα, η θρησκεία, η εργασία, τα υλικά αγαθά. Διατυπώνεται ένας απολογισμός της πορείας της ανθρωπότητας που περιλαμβάνει την καταστροφή του περιβάλλοντος, την αύξηση της βίας, την οργάνωση του οικονομικού συστήματος.

"Το χειρότερο ή πιο πρόσφατο λάθος τους ήταν το Ασχήμισμα του κόσμου. Συνήθως προσθέτουμε κι άλλες κατηγορίες: τη Μόλυνση, την Εξαγριώση (μάλιστα, κατ' ευφημισμό, τη "βία"). Τον Πληθωρισμό (δίχως ευφημισμό: τη νομισματική μάστιγα)."

Ο Μορσέλι γράφει ένα μετά-αποκαλυπτικό μυθιστόρημα όπου καμιά καταστροφή στη φύση, στον περιβάλλοντα χώρο, δεν έχει συμβεί. Αφαιρεί την ανθρώπινη ύπαρξη από τον πλανήτη. Ο Έλληνας φιλόσοφος Ιάμβλιχος είχε μιλήσει για την εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους χωρίς να προηγηθεί κάποιο καταστροφικό γεγονός, παρά μόνο μέσω της μετουσίουσης των ανθρώπων σε αβλαβές άοσμο αέριο. Τα πάντα μένουν αδιατάρακτα και η φύση μοιάζει ακμάζουσα. Μέσα στην απόλυτη σιωπή δεσπόζουν οι ήχοι από τα ζώα και τις μηχανές που εξακολουθούν να λειτουργούν. 

Ο πρωταγωνιστής του παλινδρομεί ανάμεσα σε νοσταλγικές αναμνήσεις και στην αξιολόγηση του ανθρώπινου πολιτισμού. Αυτός που ως μέλος της κοινωνίας αποστρεφόταν την επαφή με τους ανθρώπους, ο μοναχικός, εγωκεντρικός σολιψιστής θα αναζητήσει την επαφή.  Ο μονόλογός του είναι μία κριτική τοποθέτηση για τη σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο,  την ύλη,  τον θάνατο.  Εκφράζει την αντίθεση του με τον καπιταλισμό, τον ακραίο υλισμό. Ο χρόνος έχει για αυτόν άλλο νόημα.  Ανακαλύπτει ότι το αιώνιο είναι μία επέκταση της στιγμής,  η μονιμότητα του προσωρινού. 

Μετάφραση: Μαρία Φραγκούλη