Εναντίον του μίσους, Carolin Emcke

 

Στο μίσος δεν χωράει αμφιβολία. Αδιαπραγμάτευτα αναγκαίο στοιχείο του η σιγουριά. Βασικό χαρακτηριστικό για το αντικείμενο του μίσους η ασάφεια. Αποκλείεται το ειδικό, το συγκεκριμένο. Επιλέγεται το γενικό, το αόριστο, το ομαδοποιημένο: οι πρόσφυγες, οι Εβραίοι, οι μουσουλμάνοι, οι αστυνομικοί, οι πολιτικοί, οι ομοφυλόφιλοι, οι "Άλλοι" που απειλούν "Εμάς"/" Ό,τι δικό μας". Αυτή η απειλή για τα κεκτημένα πυροδοτεί την αμυντική στάση απέναντι σε ό,τι αλλότριο. Ο απειλούμενος καταφεύγει σε απαξίωση, περιθωριοποίηση, επιθετική συμπεριφορά, λεκτική ή σωματική κακοποίηση, άσκηση βίας, προς καθετί που εκλαμβάνει ως απειλή.
Η υποκριτική συμπεριφορά ατόμων και θεσμών, η κεκαλυμμένη ανοχή και απόρριψή τους, εκφράζεται με την μερική αναγνώριση δικαιωμάτων, παραχώρηση -επί της ουσίας- αυτονόητων ελευθεριών.
Ίδιον της εποχής, η απροκάλυπτη κατάργηση των τηρουμένων προσχημάτων και η ανεξέλεγκτη, ανερυθρίαστη έκφραση μίσους προς ομάδες συνανθρώπων μας. Η επιβολή του ισχυρού στη μειονότητα.
Η κλιμάκωση της αντίδρασης, της άρνησης, σε φανατισμό, σε ακραίες πολιτικές θέσεις. Η συνενοχή στο μίσος ως επακόλουθο της παθητικής στάσης.

"Φανατισμός είναι η τυφλή και εμπαθής ζήλια που πηγάζει από προλήψεις και οδήγησε γελοίες, άδικες και απεχθείς πράξεις στις οποίες επιδίδεται κανείς χωρίς όνειδος ή τύψεις, παρά μάλιστα μ' ένα είδος ευχαρίστησης και ικανοποίησης" (Diderots Enzyklopädie)

Η διαφορετικότητα αποτελεί στίγμα,  γίνεται στόχος φανατισμού και ρατσισμού.
Η Caroline Emcke παρουσιάζει τις εκφάνσεις του φανατισμού, των ρατσιστικών απόψεων και του δογματισμού. Προτείνει τρόπους αντιμετώπισης τους ώστε να αποφευχθεί η παραμικρή άμβλυνση του μίσους.
Η συγγραφέας Emcke μένει πίστη στην δημοσιογραφική ταυτότητα της και συνδυάζοντας έρευνα, λογοτεχνία και φιλοσοφία, τοποθετείται πολιτικά πάνω σε φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα.
Τονίζει την ανάγκη διαφύλαξης της δημοκρατίας κατοχυρώνοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες, τη διαφορετικότητα, τον πλουραλισμό που σέβεται την μοναδικότητα. Φωτίζει τον σκοταδισμό του δογματισμού και των τακτικών διαστρέβλωσης της πραγματικότητας. Παραθέτει τις βάσεις της ρητορικής μίσους.

Κατά πόσον ισχύει η ομοιογένεια στην κουλτούρα, στη θρησκεία, στο έθνος, τη γλώσσα; Το αρχέγονο, το πρωτογενές, που πληροί την αρχή της "καθαρότητας" έχει πλέον ιστορικά κριθεί ως ανεδαφικό και ανυπόστατο. Η πορεία της ανθρωπότητας είναι συνυφασμένη με την συνύπαρξη στοιχείων που αλληλεπιδρούν, μεταβάλλονται και εξελίσσονται. Σε επίπεδο δικαιωμάτων,  ελευθερίας, αυτοδιάθεσης,  αυτοπροσδιορισμού, ταυτότητας,  οφείλουμε το σεβασμό, την προστασία και τη διασφάλιση τους.

"Η μοναδικότητα μπορεί να υπάρξει και να αναγνωριστεί μόνο με συνύπαρξη και αλληλεγγύη προς τους άλλους. Ένας μόνος άνθρωπος δεν είναι μοναδικός' είναι απλώς μόνος. Έχει ανάγκη τη συνύπαρξη εντός μιας κοινωνίας όπου οι προσωπικές επιθυμίες και ανάγκες ικανοποιούνται ή διαψεύδονται. Ένα άτομο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του σαν μονόχρωμη ενότητα δεν είναι ούτε πολυσχιδές ούτε αυτόνομο...Ο πλουραλισμός σε μία κοινωνία δεν σημαίνει την απώλεια της προσωπικής (ή κοινοτικής) ελευθερίας, αλλά είναι εκείνος που την εγγυάται."

Μετάφραση: Χρήστος Αστεριού

Εκδόσεις Πόλις